Profilaktyka nowotworowa. Chociaż istnieje wiele różnych rodzajów raka, które mają inne przyczyny i czynniki ryzyka, lekarze szacują, że około 40% nowotworów można zapobiec. Ponadto poszczególni ludzie mają predyspozycje genetyczne do takich chorób i gdyby wykonali oni najważniejsze badania wcześniej, rak mógłby zostać leczony od początkowego stadium. Dlatego zestaw strategii zapobiegawczych może sprawdzić się u różnych osób. Na co warto zwrócić uwagę?

Rodzaje profilaktyki nowotworowej

Podejście do profilaktyki choroby nowotworowej będzie zależało od stanu pacjenta, jego historii zdrowotnej w rodzinie i nawet od wykonywanego zawodu. Jednak w ogólnym rozrachunku wyróżniana jest:

• profilaktyka pierwotna: kroki, które ludzie mogą podjąć, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na niektóre rodzaje raka;
• profilaktyka wtórna: skierowana do osób, które mogą już mieć jakiś rodzaj raka, ale nie wystąpiły u nich objawy;
• profilaktyka trzeciorzędowa: środki mające na celu spowolnienie skutków raka i zapobieganie powikłaniom.

Najpowszechniejszą formą sprawdzenia, czy istnieje ryzyko zachowywania na raka, są badania przesiewowe. Na przykład testy Papanicolaou są sposobem na badanie raka szyjki macicy poprzez wykrywanie zmian przedrakowych w komórkach. Z kolei kolonoskopia jest jednym z badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego.

Ochrona przed rakiem a styl życia

Czynniki związane ze stylem życia są głównymi, na które każda osoba ma wpływ, a które w realny sposób wpływają na zmniejszenie szansy pojawienia się wielu nowotworów. Najważniejszy aspekty, to:

• palenie tytoniu lub narażenie na wdychanie dymu tytoniowego,
• spożywanie alkoholu,
• otyłość,
• infekcje, których można uniknąć (zapalenie wątroby typu b, zapalenie wątroby typu c i wirusy brodawczaka ludzkiego).

Ograniczenie ryzyka niektórych nowotworów jest możliwe dzięki zmianie diety i wprowadzeniu kilku innych zmian w nawykach. Zmniejszenie spożycia

• alkoholu może zniwelować ryzyko raka głowy i szyi, wątroby i przełyku.
• tłuszczu może ograniczać ryzyko raka piersi i jelita grubego.
• przetworzonego mięsa może zmniejszyć ryzyko niektórych rodzajów raka układu pokarmowego i krążenia.

Co zrobić, by zmniejszyć ryzyko pojawienia się nowotworów?

W przypadku osób palących odpowiedź jest bardzo prosta – koniecznie trzeba rzucić palenie. Używanie tytoniu jest bezpośrednio związane z jedną trzecią wszystkich nowotworów. Niepalenie i unikanie narażenia na dym tytoniowy może znacznie zmniejszyć ryzyko raka płuc, nerek, pęcherza moczowego, głowy i szyi oraz kilku innych rodzajów raka.

Nadwaga lub otyłość zwiększają ryzyko zachorowania zwłaszcza raka piersi, okrężnicy, endometrium, przełyku, nerek i trzustki. Należy więc cały czas starać się utrzymać zdrową wagę zarówno poprzez dietę, jak i ćwiczenia. Sama aktywność fizyczna może zmniejszyć ryzyko raka piersi, endometrium i prostaty.

Warto także regularnie wykonywać badania kontrolne. Dotyczy to przede wszystkim wszystkich osób, które są narażone na działanie pronowotworowych czynników, ludzi po 40. roku życia i tych, u których w historii rodzinnej występowały takie choroby. Profilaktyka nowotworowa daje ogromną szansę nie tylko w wykryciu, ale też w skutecznym leczeniu różnych form raka.