Większość osób na świecie ma lub będzie kiedyś miała widoczne żyłki na nogach. Jest to tak samo naturalne, jak pojawienie się zmarszczek czy siwienie. Jednak problem pojawia się wtedy, gdy popękane naczynka zmieniają się żylaki. Niekontrolowanie ich stanu może doprowadzić do poważnych chorób i uciążliwych objawów. Jak powstają żylaki i jakie są sposoby ich leczenia?

Co powoduje żylaki?

Wiele osób cierpi z powodu wyglądu swoich nóg – 15-20% osób ma widoczne żylaki, a taki sam odsetek może mieć je ukryte, które jednak nadal powodują objawy, takie jak ból, obrzęk kostek i przebarwienia skóry. Nitkowate żyły (czyli mniej uciążliwe odpowiedniki żylaków) zwykle nie powodują żadnych fizycznych nieprzyjemności, ale są jeszcze częstsze – dotyczą aż 84% ludzi. Oba warunki wynikają z tego samego podstawowego problemu: nieodpowiedniego ciśnienia w naczyniach krwionośnych, które powoduje powrót krwi ze stóp i nóg do serca.

Żyły zawierają zastawki, które zapobiegają cofaniu się krwi w dół nóg, ale jeśli nie zamykają się one prawidłowo, krew opada i rozciąga ścianę naczyń, powodując żylaki. To samo ciśnienie w systemie może również powodować powiększenie mniejszych żył pod powierzchnią skóry, a tym samym ich większą widoczność – mowa tu o tzw. pajączkach.

Naukowcy są zdania, że podłoże genetyczne może dawać większe predyspozycje do powstawania żylaków, jednak istnieją inne czynniki, które mają w tym przypadku istotniejsze znaczenie:

• częste stanie (wykonywanie pracy na stojąco przez wiele godzin),
• ciąża (progesteron może powodować rozluźnienie i rozciągnięcie ścian żył),
• ciągły ucisk na skórę (zbyt ciasny stanik, niedopasowane noski od okularów itd.),
• nieodpowiednia dieta,
• brak aktywności fizycznej,
• zaburzenia ciśnienia krwi,
• wiotczenie skóry i żył pojawiające się wraz z wiekiem,
• choroby serca.

Czy żylaki to problem czysto kosmetyczny?

Żylaki są w dużej mierze problemem kosmetycznym, ale ignorowanie ich może powodować poważniejsze schorzenia. Szacuje się, że 3-6% osób z żylakami doświadczy w pewnym momencie owrzodzenia nóg – jest to niezwykle bolesny stan, którego gojenie może zająć wiele miesięcy. National Institute of Health and Care Excellence i inne organizacje zajmujące się zdrowiem publicznym zalecają, aby skierować się do specjalisty lub poradni naczyniowej w celu wykonania USG Duplex Doppler za każdym razem, gdy żylaki powodują:

• ból,
• uczucie ciężkości,
• obrzęk kostki,
• krwawienie,
• egzema,
• owrzodzenia kończyn dolnych.

Takie badanie daje obraz przepływu krwi przez nogi i pozwala zidentyfikować wszelkie uszkodzone zastawki. Dzięki niemu chirurg naczyniowy może stwierdzić, czy żylaki wymagają ingerencji medycznej i jak poważna powinna ona być.

Jakie zabiegi są dostępne?

Warto mieć na względzie to, że z technicznego punktu widzenia żylaków nie można trwale wyleczyć, ponieważ stan, który je powoduje – przewlekła niewydolność żylna, może być jedynie kontrolowany medykamentami. Jednak możliwe jest usunięcie żylaków i w tym przypadku najczęściej zaleca się:

• endotermiczną ablację, w której problematyczne żyły są zamykane wysoką temperaturą,
• skleroterapię piankową, w której do zniszczenia żyły stosuje się substancję chemiczną,
• chirurgiczne usuwanie żylaków, które pozwala przywrócić prawidłowy wygląd i strukturę naczyń krwionośnych podczas jednego zabiegu, jednak wymaga dłuższej rekonwalescencji.