Obecnie dostępnych jest wiele opcji dla leczenia problemów onkologicznych, a chemioterapia jest tylko jedną z nich. O tym, czy należy ją przeprowadzić, decyduje wykwalifikowany lekarz, który przy podejmowaniu takiej decyzji bierze pod uwagę wiele czynników. Rozważa się m.in. indywidualne cechy pacjenta, jego choroby oraz aspekty środowiskowe.

Mnogość czynników a proponowane leczenie

Ze względu na różnorodne nowotwory, systemy opieki zdrowotnej, opcje leczenia i czynniki indywidualne, w rutynowym podejmowaniu decyzji o wdrożeniu chemioterapii bada się mnóstwo różnych kryteriów. Wynika to z faktu inwazyjności takiej formy terapii oraz oceny jej skuteczności w przypadku wielorakich nowotworów. Leczenie onkologiczne przeważnie odbywa się na zasadzie eliminacji – lekarze starają się proponować początkowo najbardziej komfortowe rozwiązania, a jeśli one nie przynoszą rezultatów, to rozpoczyna się proces kwalifikacji do chemioterapii. Bada się w nim kryteria, które można podzielić na dwie grupy:

Kryteria związane z systemem zdrowotnym

Lekarze często stają w obliczu kompromisu między trafnością decyzji a szybkością jej podejmowania. Jest to szczególnie istotne, gdy trzeba rozważyć wiele opcji, a balansowanie między nimi jest niekiedy wyzwaniem. Dlatego tak ważne jest, aby specjalista racjonalnie podszedł do skuteczności chemioterapii w konkretnym przypadku i był przekonany o tym, że jest ona konieczna. Powinien też przedstawić pacjentowi wszystkie plusy oraz minusy takiego rozwiązania.

Kryteria dotyczące pacjenta

Te czynniki mają kluczowe znaczenie dla zakwalifikowania do chemioterapii. Ta forma leczenia raka, które wykorzystuje silne leki do zabijania komórek rakowych w całym ciele, często jest negatywnie postrzegana. Zazwyczaj specyfiki podaje się dożylnie lub doustnie w tabletkach, ale niekiedy wymagają wtłoczenia bezpośrednio do płynu mózgowo-rdzeniowego.

Nie każdy, kto zachoruje na raka, będzie potrzebował chemioterapii. Zazwyczaj przed operacją zaleca się zmniejszenie guza, aby można było łatwiej usunąć wszelkie pozostałe komórki nowotworowe.

Chemioterapia jest przeważnie stosowana jako leczenie centralne u osób z zaawansowanym rakiem z przerzutami, który rozprzestrzenił się w całym ciele. Do schorzeń, w których często wdraża się chemioterapię jako główną metodę leczenia, zalicza się takie stany jak:

• nabłoniak kosmówkowy,
• ostra białaczka limfatyczna,
• ostra białaczka szpikowa,
• ziarnica złośliwa,
• chłoniaki nieziarnicze o wysokiej złośliwości,
• guz Wilmsa,
• neuroblastoma,
• mięśniaki mięśni poprzecznie prążkowanych typu dziecięcego,
• mięsak Ewinga,
• rak drobnokomórkowy płuca.

Należy pamiętać o tym, że chemioterapia może być także stosowana jako sposób uzupełniający leczenie i niekoniecznie musi świadczyć o braku innych opcji terapii. Niekiedy można więc zostać zakwalifikowanym do tej metody przez wzgląd na to, że jest ona w stanie ułatwić chirurgiczne usunięcie guzów. Warto jednak zdawać sobie sprawę z tego, że pacjent zawsze ma prawo nie zgodzić się na chemioterapię (lub jakąkolwiek inną formę leczenia).